no to zgodnie z obietnicą wrzucam fragmenty książki "Z rapultarza" Świętosława Krawczyńskiego, ciekawe to dosyć bo sądząc z opisów dotyczących nie tylko stalagu w Goerlitz, jeńcy prowadzili dosyć ożywione życie kulturalne, co potwierdzają zdjęcia ze strony belgijskiej i zdecydowanie nie jest to propaganda niemiecka.
W książce Zgłobickiego o tej stronie życia w stalagu nie ma zbyt wiele, przez to mam wrażenie, że suchar jest książką dokumentującą prawdę ale niestety nie całą. szkoda.
cytat:

„W kampanii wrześniowej brałem udział jako dowódca plutonu w 6 baterii 22 pułku artylerii lekkiej, stacjonującego w Przemyślu. Szlak mego odwrotu wiódł z Krzeszowa w okolice Bełżca, gdzie dostałem się do niewoli niemieckiej. Przetransportowano mnie wraz z innymi żołnierzami polskimi do Stalagu VIII A w Goerlitz. Miałem wówczas rangę plutonowego-podchorążego rezerwy. W cywilu byłem aplikantem sądowym Sądu Okręgowego w Kielcach.
Aż do przybycia do Stalagu w Goerlitz jeńców francuskich, życie muzyczne w kompanii polskich podchorążych ograniczało się do występków akordeonisty, nazwiskiem Tosio oraz trębacza z wileńskiego pułku kawalerii, który dostał się „w plen” ze swoim instrumentem (nazwiska nie pamiętam). Grali oni sobie a muzom, bezpretensjonalnie a szczerze. Ożywiło się znacznie w naszym baraku po nawiązaniu znajomości ze słynnym już wówczas w świecie kompozytorem francuskim, Olivier’em Messiaen’em oraz nie odstępującym go prawie na krok Monsieur Akoka. Syryjczykiem bodaj, klarnecistą z jednej z wielkich orkiestr symfonicznych Paryża. Pierwszy utwór Messiaen’a, rodzaj arii na klarnet i akordeon powstał właśnie dla Tosia i Akoki. Mnóstwo w nim było równoległych oktaw i kwint, co mnie zbulwersowało, jako, że uczono mnie harmonii takiej, jak u Haydna i Mozarta. Akustycznie jednak utwór wykorzystywał ciekawe właściwości intonacyjne akordeonu i był melodyjny. Później nastąpił okres koprodukcji Messiaen’a i Zdziśka Nardellego, potem naczelnego reżysera Polskiego Radia. Pamiętam, że Zdzisiek napisał wiersz „Otchłań ptaków”, a Messiaen „L’abisme des oiseaux”, utwór na solo skomponowany w jakiejś archaicznej tonacji, eksploatujący niezwykle pomysłowo wszystkie rejestry instrumentu. Akoka bardzo go sobie chwalił, a my Akokę za biegłość gry. O ile pamiętam, na koncepcję artystyczną powstających wtedy w zrywie kompozycji Messiaen’a o końcu świata być może wpłynęły jakoś wiersze Zdzisława Nardellego.
Ja parałem się komponowaniem jakichś szlagierów. Przyjaciel Zdziśka Nardellego, Tadek Łakomski, obecnie profesor ASP w Krakowie podkpiwał z nich:
Ja myślałem, że to Ravel
A to piosenki niemrawe.
Ja myślałem, ze „Debjusy”,
A to muzyczne rebusy.
W Goerlitz była na Boże Narodzenie w 1940 roku wystawiona szopka. Tworzyli ją przede wszystkim – Zdzisław Nardelli, Tadeusz Łakomski i Jan Świderski (potem profesor ASP w Krakowie).
Na początku 1941 roku przetransportowano naszą grupę podchorążych do obozu w Fullen (...).”

i jeszcze jeden cytat:

„Przygotowaliśmy też „Dom otwarty” Bałuckiego. Szły również składanki, zwane przez nas „rewiami”, wzorowane , o ile to możliwe, na spektaklach „Qui pro quo” i tym podobnych teatrzyków. Rewie te mają swoją osobistą historię. Wystawiane były niemal od pierwszych miesięcy niewoli w Goerlitz, w Wersen nad granicą holenderską, w Hoffnungstal oraz w Muehlbergu (nad Łabą).”


menelopa: jeśli chodzi o książkę Olczaka to bardzo ją sobie cenię, zwłaszcza za opis bitwy pod Moysem tyle, że mam wrażenie, że jednak trochę na wariata ktoś mu tę książkę składał do kupy i przeskoki ma chwilami takie, że nie bardzo kumam co ma piernik do wiatraka, gdy np. pomiędzy opisem bitwy pod Moysem i bitwy pod Henrykowem z XVIII wieku trafiam nagle na trzy zdania o cmentarzu II Armii i Stalagu VIIIA. Książka ciekawa, tylko trochę "rozwalona" ;)

Co do książki. Autor po macoszemu potraktował temat Stalagu VIII A oraz cmentarza żołnierzy II armii WP. Mógł w ogóle zrezygnować z tych tematów.

jak autor to pisał - nie byo jeszcze monografii Zgłobickiego. poza tym jest to pozycja wydana trochę "taśmowo". dziś pewnie wyglądała by zupełnie inaczej.
bitwa pod moysem zajmuje proporcjonalnie zbyt wiele miejsca - widać jest to konik autora

to i ja "się wkleję"; kolejny wpis, choć dziś nieduży:


EDIT: prosiłbym kogoś ze zdolnościami językowymi o wyłapywanie ewentualnych błędów; może gdzieś znajdą się lepsze sforułowania (choć staram się tłumaczyć kolokwializmy na kolokwializmy) - będę wdzięczny, a jak skończę, to zrobię z tego pdf'a i gdzieś w necie powieszę

Kolejna porcja. Następna za jakiś czas, jeśli ktoś jeszcze chce to czytać, a nie potrafi po angielsku.

dawaj dawaj batosza, czytam każdy odcinek...
dzięki!

Hej! Czytali wy to?
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stalag_VIII_A

no no :-)

czytali

Nie to, żebym się chwalił, czy tym bardziej łaknął pochlebstw (choć to miłe dla mej próżności )
Liczyłem raczej, że znajdziecie jakieś błędy, lepsze sformułowania dla niektórych zdań... Moim zdaniem przydałoby się napomknąć coś o ucieczkach - bo to przecież ważna strona życia jeńców - ale jakoś nie umiałem tego sensownie "wcisnąć". Pomożecie?

ogólnie fajnie, ale nie podoba mi sie pierwsze zdanie:
"Stalag VIII A został założony we wrześniu 1939. Początkowo umiejscowiony był na terenie obozu przejściowego (we wschodniej części miasta), jednak w grudniu 1939 przeniesiono go w pobliże poligonu Wehrmachtu przy drodze na Bogatynię."
ten nawias sugeruje wg mnie, ze poligon wehrmachtu nie znajdował się już po wschodniej stronnie miasta, poza tym wg mnie dużo lepiej umiejscawiałoby obóz określenie, ze mieścił się na Moysie. Moim zdaniem nazwa dzielnicy w której się mieścił przydałaby się, tym bardziej, że Moys jako taki został wcielony do Goerlitz w tamtym czasie dosyć jeszcze świeżo.
brakuje mi trochę tego życia kulturalnego... Messiaen jest tu jakby poza kontekstem, nie wiadomo skąd i jakim cudem? Wg mnie warto dla równowagi wspomniec o teatrze, o koncertach, o bibliotece, o rozgrywkach sportowych. jak mnie pamięć nie myli, Niemcy wydali całą książkę poświęconą własnie temu tematowi, każdy patrzy i widzi co chce widzieć a dobrze byłoby po prostu widzieć wszystko.
Obóz istniał kupę lat i oprócz martyrologii działo się tu więcej rzeczy, najlepszy dowodem na to jest zresztą fakt, ze Messiaen z obozu został stosunkowo szybko zwolniony i wyjechał do Francji, gdzie wrócił do pracy na uczelni, pomimo tego, że wojna jeszcze miała trochę potrwać.
Ktoś kiedyś mądrze powiedział, ze dla krajów zachodnich to była jedna wojna z wielu jakie zaliczali w swojej historii - raz na wozie, raz pod wozem, z kolei w naszym wypadku była to wojna po prostu o przetrwanie - jak prawie każda zresztą w naszym przypadku i przez to szalenie trudno nam samym jest pogodzić się z tym, że można, a nawet trzeba na historię tej wojny spojrzeć też z innej strony.
aha no i warto wspomnieć równiez o tablicach na cmentarzu na Moysie - które jak się okazuje mylnie początkowo przypisywałem księdzu. Na tablicach sa nazwiska części osób pochowanych i informacja o losie ekshumowanych, to też część historii stalagu upamiętniona zresztą, może wspomniec też coś o krzyżu koło kościoła Bonifacego i o Scholtzu?

Słusznie, słusznie! Proponuję zamienić w pierwszym zdaniu wschodnią część miasta na drogę na Łagów (bo w końcu tym są Aleje Lipowe), dodać informację o dzielnicy Moys - informacja o poligonie powinna zostać w kontekście obozowiska hitlerjugend, które pojawiło się w poprzedniej notce.
Akapit o Olivierze przerobić na Życie kulturalne, albo coś w tym guście.
Co do tablic - uważam, że to już zbytnie wchodzenie w szczegóły, ale może nie mam racji. Jeżeli coś jest pomnikiem, to warto o tym wspomnieć - ale jak mielibyśmy opisywać informacje z Cmentarnej to równie dobrze można by opisać tablicę informacyjną przy wjeździe do lasu...
O krzyżu misyjnym sprzed Bonifacego słyszałem dużo ciekawych rzeczy, ale głupio mi było o nim pisać - bo fakty ze słyszenia to żadne fakty. Byłbym wdzięczny, gdybyś napisał coś z jakiś źródeł.
Jakby co to ja jestem w Zgorzelcu do niedzieli, chętnie spotkałbym się z kimś z EO, bo na zebranie nie mam jak przyjść, a mam kilka pretensji co do Stalagu w kontekście muzeum...

ja czytalem...
ciesze sie, ze strona sie rozwija :-)

batosza, ten krzyż to niestety i ja raczej ze słyszenia tylko :(
jeśli chodzi z kolei o muzeum (łużyckie?) to EO nie jest w tej sprawie stroną, muzeum montuje miasto, przy czym zaryzykuję stwierdzenie, ze zubek z osób związanych z EO jest zdaje sie w tej sprawie najlepiej poinformowany - tyle jesli miałbym coś podpowiadać ze swojej strony.
ten podrozdział o życiu kulturalnym to dobry pomysł, może sam coś sklecę? :) tyle, że tej niemieckiej książki już nie mam, ale nawet Zgłobicki coś niecoś napomknął, spróbuję coś złożyć do kupy, jest do tego kilka zdjęć z tej strony nowozelandzkiej(?)
a z innej beczki: wspominałem o tych kamieniołomach w Sulikowie, już wiem dlaczego:
http://www.cegesoma.be/pls/opac/plsp.ge ... ac_dsc.htm
Beeld nr 2466 i komentarz:
Le village de Schönberg ober Laùsitz (Silésie). Siège du Kommando 574, carrière de basalte dont on aperçoit un aspect à l'avant-plan, à droite (1941). [stalag VIII A Geprüft] (don A Duchesne)
oraz Beeld nr 2480 i komentarz:
Un aspect d'une partie de la carrière de pierre "Schlesische Basaltwerk" de Schönberg ober Laùsitz (Silésie prussienne) où, en compagnie de plus nombreux PG français, 17 PG belges travaillèrent du 29 août 1940 au 19 octobre 1941. (Don de Joseph Bertrand]
ciekawa jest ta strona, bo np na Beeld nr 2414 zastanawiam się czy nie widać przypadkiem w tle zapadlisk sztolni grube Friedrich Anna
a z kolei Beeld nr 2408 to chyba może być ksiądz Scholtz?
a jeszcze a propo Scholtza i krzyża, Michał z Januszem swego czasu działali przy organizacji koncertu w Bonifacym, jak wiesz ja z Michałem nie znosimy się wzajemnie, więc niezręcznie byłoby mi cokolwiek sugerować w jego stronę ale może zna np. w związku z tamtym koncertem jakieś źródła dotyczące krzyża? nie tak dawno pod tym krzyżem tez dołożył tabliczkę jak mnie pamięć nie myli niejaki Pan Prosyniak na znajomość z którym Michał swego czasu się powoływał, zanim tamtego nazwano ubekiem ;) tak więc może tu poszukać?